พระปฐมเจดีย์ นครปฐม
ส้มโอหวาน ข้าวสารขาว ลูกสาวงาม สนามจันทร์ พุทธมณฑลคู่ธานี พระปฐมเจดีย์เสียดฟ้า
คำขวัญของจังหวัดนครปฐม
ในอดีตถูกเรียกว่า เมืองทวารวดี เพราะมีหลักฐานทางโบราณคดี เช่น โบราณสถานแบบทวารวดี ศิลปวัตถุต่างๆ พระปฐมเจดีย์ เดิมเรียกว่า พระธมเจดีย์ สันนิษฐานว่า สร้างขึ้นเมื่อคราวพระสมณทูตของพระเจ้าอโศกมหาราชเดินทางมาเผยแผ่ศาสนาในเขตสุวรรณภูมิ เพราะมีลักษณะทรงโอคว่ำหรือทรงมะนาวผ่าซีก แบบเจดีย์สาญจิในประเทศอินเดีย แต่มียอดเป็นแบบปรางค์ ประกอบด้วยวิหาร 4 ทิศ กำแพงแก้ว 2 ชั้น โครงสร้างเป็นไม้ซุง รัดด้วยโซ่เส้นมหึมา ก่ออิฐ ถือปูน ประดับด้วยกระเบื้องปูทับ
มีประวัติว่า พระปฐมเจดีย์ สร้างเมื่อ พ.ศ. ๕๐๐ บ้าง พ.ศ.1000 บ้าง ความสูง ๔๐ วา ๕ ศอก มีพระแท่นบรรทม ที่พระพุทธเจ้าเสด็จมาบรรทม มีพระเขี้ยวแก้ว มีพระบรมธาตุ มีปรากฎก่อนพบพระพุทธบาท พระพุทธฉาย กว่าพันปี
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ขณะทรงผนวช ได้เสด็จธุดงด์มานมัสการ เมื่อทรงขึ้นครองราชสมบัติ เมื่อปีพุทธศักราช 2396 ทรงโปรดให้ก่อพระเจดีย์ใหม่ห่อหุ้มองค์เดิม พร้อมสร้างวิหารคต 2 ชั้น ทั้ง 4 ทิศและระเบียงโดยรอบทิศ แต่งานไม่ทันเสร็จ ก็เสด็จสวรรคตเสียก่อน และได้มีการบูรณะต่อมา
ในสมัยรัชกาลที่ 5, 6 และรัชกาลที่ 7 พระปฐมเจดีย์นั้นได้ถูกสร้างและปฏิสังขรณ์มาอย่างน้อย 3 ครั้งแล้ว ที่ซุ้มวิหารใหญ่ด้านทิศเหนือ มีพระร่วงโรจนฤทธิ์ หรือที่ประชาชนทั่วไป เรียกว่า หลวงพ่อพระร่วง ในสมัยรัชกาลที่ 6 ครั้งยังดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระยุพราช ได้เสด็จไปมณฑลฝ่ายเหนือ เมื่อ พ.ศ.2452 ได้พบพระพุทธรูปชำรุดองค์หนึ่งจมในพื้นวิหารวัดโบราณในเมืองศรีสัชนาลัย โปรดให้ขุดขึ้น พบพระเศียร พระหัตถ์ และพระบาทที่ยังดี ไม่ชำรุด มีลักษณะงดงาม จึงโปรดให้เชิญลงมากรุงเทพมหานคร เมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์ จึงทรงให้ปฏิสังขรณ์ปั้นให้เสร็จสมบูรณ์ เททองที่วัดพระเชตุพนฯ เมื่อ พ.ศ.2456 เป็นพระยืนปางห้ามญาติ ศิลปะแบบสุโขทัย หล่อด้วยโลหะ ความสูงเมื่อวัดจากพระบาทถึงพระเกศราว 12 ศอก 4 นิ้ว และอัญเชิญไปประดิษฐาน เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ.2458 นอกจากนี้ ยังมี ศาลเจ้าพ่อปราสาททอง พระพุทธไสยาศน์ พระศิลาขาว วิหารพระป่าเลไลย์ และวิหารไว้พระพุทธรูปต่าง ๆ เมื่อมาถึงพระปฐมเจดีย์กราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์แล้ว ก็ควรเดินรอบพระอารามชั้นใน หรือชั้นนอกก็ได้ เพื่ออธิฐานจิตรำลึกถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ ขอให้สมหวังในสิ่งที่ปรารถนา
ทางวัดได้มีการจัดงานนมัสการองค์พระปฐมเจดีย์ ในวันขึ้น 12 ค่ำ เดือน 12 ถึง วันแรม 5 ค่ำ เดือน 12 รวม 9 วัน 9 คืน เป็นประจำทุกปี โดยภายในงานจะมีการทำบุญตักบาตร มีการประกวดการแสดงจากโรงเรียนต่างๆ มีร้านค้าต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น เฟอร์นิเจอร์ไม้แท้ ของทำมือ ขนมไทยโบราณ อีกด้วย
ในช่วงหลังออกพรรษา 24 เดือนตุลาคม 2561 ข้าพเจ้าได้มีโอกาสออกไปนอกวัดป่าเลไลยก์ สุพรรณฯครั้งแรก หลังจากจำพรรษาครบ 3 เดือน โดยนั่งรถตู้สุพรรณ-นครปฐม ใช้เวลาประมาณชั่วโมงกว่า ก็ถึงหน้าองค์พระ ลงรถตู้หน้าตลาดพอดี ค่าโดยสาร 100 บาท
เดินไปฉันอาหารที่ร้านข้าวหมูแดง ร้านเก่าแก่บริเวณนั้น แล้วกลับมากราบพระร่วงโรจนฤทธิ์ที่องค์พระปฐมเจดีย์ จากนั้นได้เดินรอบองค์พระ บริเวณองค์พระกว้างขวาง มีทั้งประชาชนและพระจากที่อื่นเดินรอบๆ ด้วย อดีตเมื่อสักกว่า 30 ปีที่แล้ว ก็เคยมาครั้งหนึ่งแล้ว ราวปี 2530 ได้ย้อนอดีตความทรงจำมื่อครั้งนั้นอีกครั้ง
